Βιβλιοπαρουσίαση

Κωνσταντίνου Λ. Καραγιάννη  Το διάβα μου μέσα από τα σχολεία της Κύπρου

Όταν ένας εκπαιδευτικός αποφασίζει να καταγράψει τις μνήμες, τα βιώματα και τις εμπειρίες του από τη μακρόχρονη και πολυκύμαντη σταδιοδρομία του στην εκπαίδευση, την πολυσχιδή του δράση κατά καιρούς και κατά τόπους στη σχολική ζωή και την αφειδώλευτη εν γένει προσφορά του στην παιδεία της πατρίδας του, είναι ως να συνοψίζει γραπτώς τα πεπραγμένα και τον απολογισμό μιας ολόκληρης ζωής. Αυτή η μετά λόγου γνώσεως ενσυνείδητη πράξη ανασκόπησης των έργων και των ημερών ενός αφοσιωμένου δασκάλου και ενός ακαταπόνητου οραματιστή παιδαγωγού τού εκπαιδευτικού λειτουργήματος, που το υπηρέτησε πιστά για 38 συναπτά έτη από όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας του, δεν έχει παρά την έννοια της Πυθαγόρειας ενδοσκοπικής ρήσης: «Πη παρέβην; Τι δ’ έρεξα; Τι μοι δέον ουκ ετελέσθη;».  Όταν, ωστόσο, επιχειρεί να δώσει στη δημοσιότητα το αποθησαύρισμα μιας τέτοιας πλούσιας συγκομιδής με τη συγγραφή ενός συγκροτημένου βιβλίου 200 σελίδων, κατά το μέτρο της εύληπτης αναγνωσιμότητάς  του, τα κίνητρα τότε και οι ευγενείς του στόχοι πρέπει να αναζητηθούν, πέραν της ατομικής ηθικής ικανοποίησης σε κοινωφελή πεδία ευρύτερης παιδαγωγίας.

Έτσι, ο ευπαίδευτος φιλόλογος και πρώην διευθυντής σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Κωνσταντίνος Λ. Καραγιάννης με το βιβλίο του υπό τον τίτλο «Το διάβα μου μέσα από τα σχολεία της Κύπρου», που ήλθε στο φως το 2013 από τις εκδόσεις του Λαογραφικού Ομίλου Κερύνειας, αναδεικνύεται επαξίως ως συγγραφέας – παιδαγωγός  του διακριτού πεζογραφικού είδους των σχολικών απομνημονευμάτων. Παρόμοια αξιόλογα δείγματα γραφής έχουν εμφανιστεί όχι μόνο στην ελληνική λογοτεχνία με τη γνωστή χιουμοριστική νουβέλα του Ιωάννη Κονδυλάκη Όταν ήμουν δάσκαλος, δημοσιευμένη το 1916, αλλά και πολύ αργότερα στην κυπριακή εκπαιδευτική βιβλιογραφία. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις σχετικές αποσπασματικές σελίδες από τα βιβλία των Κ. Πηλαβάκη Από το πέρασμα ενός Εκπαιδευτικού, Γ. Χατζηκωστή Ταξίδι στη μνήμη και Σ. Λαζάρου Σύμμικτα, καθώς και το βιβλίο του Μ. Μιχαήλ Αποστάγματα εκπαιδευτικής και διοικητικής πείρας, που εστιάζεται μάλλον σε βιωματικές πρακτικές οργάνωσης και διαχείρισης του σχολικού περιβάλλοντος.

Ωστόσο, στο έργο του κ. Καραγιάννη αποτυπώνεται η αμιγής προσωπική του σφραγίδα από τη συνολική του διαδρομή σε διάφορα σχολεία ως καθηγητής και για 25 χρόνια ως διευθυντής. Από το 1951 ώς το 1988 στα κατεχόμενα Γυμνάσιά μας της Κερύνειας, της Λαπήθου, της Μόρφου και της Νεαπόλεως μέχρι τα Γυμνάσια Ακροπόλεως και Στροβόλου, καθώς και το Λύκειο Ακροπόλεως. Σ’ αυτό το «διάβα», όπως ποιητικά το αποκαλεί ο ίδιος, δεν αποδείχθηκε διαβάτης και περαστικός, αλλά αντίθετα αγωνίστηκε με όλες του της δυνάμεις και όλα τα εις τη διάθεσή του εφόδια και εκπαιδευτικά μέσα της εποχής να δώσει τον καλύτερο εαυτό του, χαράσσοντας φωτεινούς δρόμους για τους μαθητές του και πορεία πλεύσης για τους συναδέλφους του. Γνώμονάς του στη δύσκολη και απαιτητική αυτή συνοδοιπορία με τα παιδιά και τους συναδέλφους του η υπόδειξη του Ισοκράτη, που παραθέτει στον επίλογο του προλόγου του: «…η πρόοδος […] επιτυγχάνεται όχι με εκείνους που μένουν πιστοί στα καθιερωμένα, αλλά με εκείνους που επανορθώνουν και εκείνους που διορθώνουν κάτι από τα κακώς έχοντα».

Με αυτές τις προθέσεις και με τέτοιες δυναμικές στοχεύσεις είναι που έδρασε και τόλμησε και πέτυχε πολλά ο παλαίμαχος γυμνασιάρχης, δραστηριοποιώντας όσους γύρω του εμπλέκονταν στη σχολική διαδικασία, μη εξαιρουμένων των συνδέσμων γονέων, των εκκλησιαστικών και  των κοινοτικών ή δημοτικών αρχών. Αποκλειστικό του μέλημα και μόνιμη έγνοια του η εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, η ευημερία και η πρόοδος τόσο των μαθητών όσο και του διδακτικού προσωπικού στα πλαίσια μιας αναβαθμισμένης ποιοτικής μάθησης και ανθρωπιστικής παιδείας.

Εντούτοις, στον απολογισμό αυτό της εκπαιδευτικής του «περιδιάβασης», που εκ βαθέων ο κ. Καραγιάννης παραδίδει στη δημοσιότητα ως κατάθεση ψυχής, δεν διστάζει με την ειλικρίνεια και την παρρησία που ανέκαθεν τον διέκρινε, να εκφράσει και ορισμένες πικρίες του για τη στάση ενίοτε των εκπαιδευτικών αρχών και της σχολικής εφορείας σε δίκαια αιτήματα του σχολείου, όπως και για κάποιες δυσμενείς μεταθέσεις, όπως τις θεώρησε ο ίδιος, παρά την ανεκτίμητη προσφορά του, τους αγώνες και τις αγωνίες του στα ενδοσχολικά και εξωσχολικά δρώμενα. Επαρκή  παραδείγματα, μεταξύ πολλών άλλων, ο εθνικός φρονηματισμός των μαθητών και των κατοίκων της Κερύνειας στα «πρώτα βήματα» του διορισμού του  στο Γυμνάσιο της πόλης, που συμπίπτουν με τον Απελευθερωτικό μας Αγώνα· ο άοκνος, επίσης, ζήλος και η απέραντή του αγάπη για τους πρόσφυγες μαθητές μετά την τραγωδία του ’74, όταν διηύθυνε  το Δεύτερο Γυμνάσιο Ακροπόλεως με άξιους συνεργάτες, όπως τον τότε βοηθό διευθυντή Βάσω Χριστοδούλου. Η έκκληση με επιστολές σε Κυπρίους εγκατεστημένους στο εξωτερικό είχε προσφέρει σημαντική βοήθεια στα προσφυγόπουλα.

Η πολυσχιδής πορεία του Κωνσταντίνου Καραγιάννη, η ποικιλώνυμη δράση και οι πολλαπλές του δραστηριότητες χάριν των παιδιών και της παιδείας του τόπου επιβεβαιώνονται στον επίλογο με τα λίγα αλλά χαρακτηριστικά λόγια μερικών συναδέλφων του, που τον έζησαν κοντά και τον αγάπησαν. Στο επίμετρο ανθολογούνται από τη Ρήνα Κατσελλή βιογραφικά κείμενα προγόνων συγγενών του,  καθώς και του ιδίου για τους εθνικούς, κοινωνικούς από και εκπαιδευτικούς τους αγώνες.        

 Από το βιβλίο του κ. Καραγιάννη, που διανθίζεται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, δεν συναποκομίζουμε μόνο συγκινήσεις, εκπαιδευτικές και ιστορικές μνήμες εμείς οι παλαιότεροι της παιδείας ζηλωτές, αλλά και οι νεότεροι εκπαιδευτικοί έχουν πολλά να μάθουν και άλλα τόσα να διδαχθούν.

© Χρυσόθεμις Χατζηπαναγή