.

.

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2014



Βιβλιοπαρουσίαση

Ανδρέα Κλ. Σοφοκλέους  Μεσόγης  Ανάθημα
Όταν οι θύμησες ξυπνούν…

Ο Ανδρέας Σοφοκλέους  με το βιβλίο του υπό τον τίτλο Μεσόγης Ανάθημα, που εκδόθηκε την περσινή χρονιά, εμπλουτίζει όχι μόνο τη λογοτεχνική μας αφηγηματογραφία, αλλά και τις λαογραφικές βιβλιογραφικές πηγές για τα χωριά της κυπριακής υπαίθρου. Οι ενδιαφέρουσες αφηγηματικές του ιστορίες, εμπνευσμένες από τη γενέτειρά του, συνθέτουν μιαν πανοραματική τοιχογραφία, οι πολύχρωμες ψηφίδες της οποίας προσθέτουν τις δικές τους διακριτές μορφές στον παλιό εκείνο αρχοντικό «κόσμο της Κύπρου», που ζωντανεύει ο μνημειώδης πίνακας του Διαμαντή.
Ο συγγραφέας με τον λόγο του δικού του χρωστήρα έρχεται να καταθέσει τον αξιέπαινο οβολό του στο αρχείο της μνήμης μέσα από τις παιδικές και εφηβικές του αναμνήσεις, καθώς και τις παράλληλες αφηγήσεις επιζώντων, για να μη χαθούν στη σκόνη της λήθης. Όπως πληροφοριακά σημειώνει στον πρόλογό του, οι βιωματικές αυτές ιστορίες διαδραματίζονται στις δεκαετίες του 1940 και 1950, όπου οι άνθρωποι «ζούσαν ακόμα την πρωτογενή φάση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, κάτω από τη σκληρή Βρετανική αποικιοκρατική διακυβέρνηση», συνιστώντας έτσι μιαν άτυπη, αλλά και τόσο ευάρεστα εύληπτη κοινωνιολογική μελέτη της εποχής για ένα παραπλήσιο χωριό της Πάφου με τις δικές του κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, τις οικιακές, αγροτικές και επαγγελματικές ενασχολήσεις και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες.
Παρακολουθούμε με αμείωτο ενδιαφέρον τις πρώτες αυτοβιογραφικές σελίδες γύρω από τον «Πάγκο» του υποδηματοποιού πολυπράγμονα πατέρα του και συνάμα ταχυδρομικού πράκτορα, Κοινοτάρχη και Προέδρου της Σχολικής εφορείας, καθώς και γύρω από την κλίνη της ανάπηρης «Μητέρας» του, σύμφωνα με τους τίτλους των αντίστοιχων αφηγημάτων. Από τη χορεία των συγγενικών του προσώπων δεν λείπουν, ασφαλώς, η γιαγιά και η δεύτερή του μάνα «Η Ιουλιανή», η  εξαδέλφη του «Η Μάρω», που έφυγε στα 17 της χρόνια, «Ο θείος Ευριπίδης» με τη φιλοσοφική και θυμοσοφική διάθεση. Οι λεπτοφυείς χαρακτηρολογικές περιγραφές των σωματικών και ψυχικών φυσιογνωμικών τους στοιχείων, οι ιδιορρυθμίες και οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις, τα ήθη και τα έθιμά τους, οι αποτιμήσεις των συνηθειών και των ασχολιών τους, καθώς και οι διαπροσωπικές τους σχέσεις με τους συγχωριανούς φιλοτεχνούν τις πινελιές και τις φωτοσκιάσεις στην προσωπογραφία τους. Είναι, όμως, και οι άλλοι, οι αυτόχθονες τύποι του χωριού και οι ξένοι του κάτοικοι, που εγκαταστάθηκαν εκεί κάτω από διάφορες συγκυρίες, καθώς και  όσοι πέρασαν από τη Μεσόγη, το μεταιχμιακό εκείνο μέρος από το Κτήμα προς την Πόλη της Χρυσοχούς, αφήνοντας έντονα τα χνάρια και ανεξίτηλη τη θύμησή τους.
Ο Σοφοκλέους δεν παραλείπει και άλλες αξεθώριαστες αναμνήσεις από τα    σχολικά του χρόνια του Δημοτικού και του Γυμνασίου, τις ξέγνοιαστες καλοκαιρινές διακοπές και τις σκανδαλιάρικες πονηριές των συνομηλίκων, καθώς και την εθνική δράση της πολύτιμης συνεισφοράς τους στον Αγώνα. Στο αφήγημα «Το κουλούρι, το τυρί και ο όρκος» πρόκειται για τον ιερό όρκο της ΕΟΚΑ, που οι δεκαεπτάχρονοι εκείνοι μαθητές, ενταγμένοι στους σκοπούς της Οργάνωσης, για μην ανακαλυφθούν από τους Εγγλέζους, πράττοντας το απαράβατό τους χρέους, αναγκάστηκαν να τον καταπιούν, πράξη που παραπέμπει στη ρήση της «Αποκάλυψης»:  «καὶ ἔλαβον τὸ βιβλίον ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ ἀγγέλου καὶ κατέφαγον αὐτό». Άκρως συγκινητικά τα όσα επιμαρτυρεί και μνημειώνει εδώ ο συγγραφέας: «Έτσι ο όρκος της ΕΟΚΑ μπήκε για καλά μέσα μας, έγινε μέρος του είναι μας και μας υπενθύμιζε πάντα το χρέος και το καθήκον μας προς την πατρίδα». Εκτός από τις σελίδες αυτές, ενδεικτικές των αγνών πατριωτικών ιδανικών της μαθητιώσας νεολαίας στον επικό μας Αγώνα, είναι και άλλες σημαντικές από την τοπική ιστορία της Πάφου, όπως «Η Εκκένωση» κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και  «Ο σεισμός του 1953». Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου το αφήγημα «Ο Πάπουτσος και τα Χασαμπουλιά» αφορμάται από τη δράση τριών Τουρκοκυπρίων φυγόδικων ληστών και φονιάδων από τα Μαμώνια, που είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος  στα ορεινά χωριά της Πάφου κατά τα τέλη του ΙΘ΄ αιώνα.
Ο Ανδρέας Σοφοκλέους με το Μεσόγης Ανάθημα,  ένα πολύτιμο αποθησαύρισμα της μνήμης και των νεανικών του αναμνήσεων, που συνιστά αληθινή κατάθεση  ψυχής  ανάμεσα σε μιαν πλειάδα άλλων σημαντικών του καταγραφών, μας κάμνει κοινωνούς του απαρέγκλιτου χρέους: να γνωρίσουμε αυτό τον κόσμο τον μικρό τον μέγα σε τούτη την αγαπημένη κώχη της πατρίδας, για να αναγνωρίσουμε και εκεί τις ρίζες και τις παραδόσεις της αυθεντικής μας ταυτότητας. 

 Χρυσόθεμις Χατζηπαναγή      

         

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου